Οι γυναίκες στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Συνοπτικό Αφιέρωμα

Μια μάνα τέθκιον ήρωαν εν προσβολή να κλάψει Χαλάλιν της πατρίδας μου το φως μου, η ζωή μου Τζι αφού ένε παραδόθηκεν ας έσιη την ευτζιή μου.

.

Λόγια της μητέρας του Γρηγόρη Αυξεντίου στην κηδεία του

Η EΠITYXIA του Aπελευθερωτικού Αγώνα στηρίχτηκε στον ανταρτοπόλεμο που «απαιτεί κυρίως μυστικότητα, ευελιξία, πανουργίαν, δόλον και ευψυχίαν» (Απομνημονεύματα σ. VI). Η Γυναίκα αποδείχθηκε να διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που στήριξαν αυτήν την επιτυχία: ποτέ δεν πρόδωσε, γεγονός που αναφέρει με θαυμασμό ο στρατηγός Διγενής, λέγοντας ότι «δεν υπήρξε γυναίκα καταδότης», αποδεικνύοντας έτσι ότι ήξερε να κινείται με μυστικότητα, φίλευε τους Aγγλους στρατιώτες που περιπολούσαν έξω από το σπίτι της με φρούτα από το δενδρόκηπό της για να μην τους αφήσει να μπουν στο σπίτι όπου έκρυβε το κρησφύγετο του αντάρτη, χρησιμοποιώντας πανουργία και δόλο και μένοντας ελεύθερη μέσα στα κρατητήρια, όπου βασανίστηκε απάνθρωπα, χωρίς κλάμα στο άκουσμα του θανάτου του παιδιού της, δείχνοντας ότι είχε το σθένος και την ευψυχία που στήριξαν τον αγώνα.

Η προσφορά της γυναίκας στον αγώνα έχει ήδη αποτιμηθεί από τον αρχηγό Διγενή στα Απομνημονεύματά του και στο Χρονικόν με τρόπο πια αδιαμφισβήτητο. Γράφει στα Απομνημονεύματά του αποτιμώντας τη συμβολή της γυναίκας: «Η Ελληνίς Κύπρια εφάνη αξία των ωραιοτέρων ελληνικών παραδόσεων» (σ. 227).  

«Εις πολύ εμπιστευτικάς αποστολάς εχρησιμοποίουν το γυναικείον φύλον» (σ. 226).
«Oταν ομιλώ περί νεολαίας περιλαμβάνω τόσον τους νέους, όσον και τας νεάνιδας. Αι νεάνιδες της Κύπρου όχι μόνον δεν υστέρησαν εις τόλμην και αυτοθυσίαν, αλλά και εφάνησαν πραγματικαί Σπαρτιάτισσες, Σουλιώτισσες και Μεσολογγίτισσες» (σ. 40). 

Στο Χρονικόν Αγώνος ΕΟΚΑ, ο στρατηγός Γρίβας Διγενής αναφέρει:
«Η συμβολή της Ελληνίδας Κυπρίας εις τον Aπελευθερωτικόν Aγώνα υπήρξε εξόχως σημαντική. Με βαθείαν συγκίνησιν αναλογίζομαι την πολύτιμον συνεισφοράν της εις τον αγώνα. Με παραδειγματικήν αυταπάρνησιν ανέλαβε και εξετέλεσε κατά τρόπον αξιοθαύμαστον πάσαν αποστολήν, μη ορρωδήσασα προ ουδενός κινδύνου. Oλαι αι Eλληνίδες των πόλεων και των χωριών της Κύπρου δεν υστέρησαν ουδενός εις πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας. Και εις αυτόν τον ένοπλον αγώνα έλαβον αύται μέρος» (σ. 59). Ο πολιτικός αρχηγός του Αγώνα Αρχιεπίσκοπος Μακάριος αναφέρεται με τον ίδιο θαυμασμό στην προσφορά της Γυναίκας στον Αγώνα..

.Η μικρή Μύρια, νήπιο ακόμη, την οποία αναφέρει στα Απομνημονεύματά του ο Διγενής ως τον καλύτερο φρουρό, μια και κάθε φορά που έβλεπε Aγγλο στρατιώτη φώναζε εναντίον του, οι μικρές μαθήτριες με την μπλε ποδιά και την αλατζιά που κουβαλούσαν όπλα, πέτρες και αλληλογραφία κάτω από τις ποδιές τους, οι γυναίκες που ύφαναν 5.317 πήχεις αλατζιάς για να υλοποιήσουν την παθητική αντίσταση και το μποϊκοτάζ των αγγλικών προϊόντων, οι κρατούμενες νέες με την ελεύθερη ψυχή που έραβαν κρυφά ελληνικές σημαίες και υπέμεναν τα βασανιστήρια, οι αγωνίστριες γυναίκες με όπλα και χειροβομβίδες που συγκρούονταν με τον βρετανικό στρατό, για να διευκολύνουν τη διαφυγή των ανταρτών, οι γυναίκες της ΠΕΚΑ, της ΑΝΕ και της ΟΧΕΝ που πολυγραφούσαν φυλλάδια, αναρτούσαν πανό, διαδήλωναν, προμήθευαν τους αντάρτες με τρόφιμα και ρούχα, και έριχναν βόμβες, οι Σύνδεσμοι και οι ομάδες κρούσεως, οι γυναίκες που κράτησαν τη μάχη των σημαιών και των συνθημάτων, οι δασκάλες και καθηγήτριες στα σχολεία και στο κρυφό σχολειό, οι οικοκυρές που μετέτρεψαν τα σπίτια τους σε κρησφύγετα και δεν έκλαψαν στα συντρίμμια τους μετά την ανατίναξή τους από τους Aγγλους, η τομεάρχης γυναίκα του αγώνα, και οι εκατοντάδες μάνες, γυναίκες και αρραβωνιαστικιές που ενθάρρυναν τους αγωνιστές στον αγώνα της λευτεριάς δεν ήλθαν από το πουθενά: ήταν ψυχές χαλυβδωμένες από την Ιστορία του τόπου και παρουσίες που τις ύφανε από γενιά σε γενιά η προσήλωση στον σκοπό της ζωής που δεν ήταν άλλος από τη θυσία για τη λευτεριά, την Eνωση, την Ελλάδα.

Η Αρίστη Ρωσσίδου αφηγείται περιγράφοντας τη σύμπνοια της οικογένειας στον Αγώνα: «Eμυήθην Νοέμβριον 1954, εις ηλικίαν 17 ετών. Με υπερηφάνειαν αναφέρω ότι στο σπίτι μου κατασκευάσθησαν οι πρώτες βόμβες της 1/4/1955… Αντιμετώπισα πολλούς κινδύνους, ανακρίσεις, έρευνες και δίκες. Εις μίαν και μόνον περίπτωσιν Aγγλος αξιωματικός με ανέκρινε εις την οικίαν μου ενώπιον των γονέων μου επί πέντε ολοκλήρους ώρας. Σημειωτέον ότι η οικία μου ηρευνάτο πέντε και έξι φοράς τον μήνα υπό Aγγλων και επικουρικών. Και η μητέρα μου, Ελένη Ρωσσίδου, παρ’ όλην την πίκραν που εδοκίμασε, εκ της θανατικής καταδίκης, του αδελφού μου, παρά την ηλικίαν της (56 ετών), δεν παρέλειψε ούτε στιγμήν να προσφέρει υπηρεσίας εις τον Αγώνα… πηγαινοερχομένη στας διαφόρους πόλεις, μεταφέρουσα τα επείγοντα υλικά, φυλλάδια και άλλα εμπιστευτικής φύσεως έγγραφα» (Χρονικόν, σ. 375-76).

Ο λόγος τους μνημείο της ψυχής τους και σ’ αυτόν χρειάζεται να σπουδάσουν οι επόμενες γενιές: «Δε θα παραδιδόταν ποτέ ο Γρηγόρης. Μια και το ζήτησε η πατρίδα δεν μπορούσε παρά να την υπηρετήσει. Δεν μπορούσε παρά να την ελευθερώσει ή να πεθάνει. Είμαι περήφανη για τη θυσία του…», θα πει η αρραβωνιαστικιά του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ (σελίδες, 136). Η μάνα του Ανδρέα Δημητρίου, όταν τον αποχαιρετά για τελευταία φορά πριν απαγχονιστεί το 1956 θεμελιώνει με τα λόγια της τη συνέχιση του αγώνα: «Στην ευχή μου, γιε μου. Πρόσεχε να έχεις θάρρος ώς το τέλος. Καλύτερα ο θάνατος παρά προδότης». Μπροστά στο νεκρό σώμα του αγωνιστή Πετράκη Κυπριανού η μάνα του θα δείξει πώς γεννιούνται οι ήρωες, λέγοντας «Eτσι σε ήθελα, γιε μου, νάρτεις ήρωας» και η μάνα του Παλληκαρίδη, όταν έμαθε ότι ζητούσαν από τον γιο της να καταδώσει για να τον αφήσουν ελεύθερο είπε: «Εγιώ εν εγέννησα παιδί, που να γενεί προδότης. Χαλάλι της πατρίδας μου το γαίμα του παιδκιού μου».
Η Γυναίκα της Κύπρου έζησε, έδρασε και απέθανε ως Ελληνίδα που μάχεται για Λευτεριά, συνώνυμη στα χρόνια του Αγώνα με την Eνωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Από άρθρο της Μαίρης Ιωαννίδου-Κουτσελίνη

το είδαμε εδώ

Λουκία Λαουτάρη Παπαγεωργίου: Η ηρωΐδα που δολοφονήθηκε από τους Άγγλους μαζί με το αγέννητο παιδί της. ΓΕΝΝΗΣΕ ΛΕΥΤΕΡΙΑ!

  Λουκία Λαουτάρη Παπαγεωργίου: όλα για την Πατρίδα!

Τιμούμε τη γυναίκα που έδρασε και απέθανε περήφανη για το όνομα της λευτεριάς
Ως αγωνίστρια και ως μάνα η Λουκία Λαουτάρη Παπαγεωργίου είχε τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα ζήλευε κάθε γυναίκα του σήμερα.Η Λουκία Λαουτάρη και ο σύζυγός της Γεώργιος Λαουτάρης διατηρούσαν κρησφύγετο στο περιβόλι τους, όπου έκρυβαν καταζητούμενους αντάρτες της ΕΟΚΑ

Η τεράστια συμβολή της Ελληνίδας Κύπριας γυναίκας κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ 55-59 ήταν αναμφισβήτητα άκρως σημαντική και εντυπωσιακή. Μάλιστα, ο Αρχηγός Διγενής στα Απομνημονεύματά του αναφέρεται στη γυναίκα της ΕΟΚΑ με μεγάλο θαυμασμό, παρομοιάζοντάς τη με την γυναίκα Σπαρτιάτισσα, αφού ως αγωνίστρια και ως μάνα είχε τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα ζήλευε κάθε γυναίκα του σήμερα: Αψηφούσε τον κάθε κίνδυνο,ξεγελούσε με μεγάλη δεξιοτεχνία τον Άγγλο κατακτητή, χειριζόταν τα πάντα με μεγάλη μυστικότητα, ευελιξία και πανουργία. Φύλαγε στο σπίτι της χωρίς δεύτερη σκέψη αντάρτες με κίνδυνο τη δική της ζωή και της οικογένειάς της, μετέφερε μέσα στο καλαθάκι της φυλλάδια, υλικά και σημειώματα αγωνιστών, και πολλές φορές όπλα και πυρομαχικά.

Ως γνήσια Ελληνίδα μάνα έστελνε τα παιδιά της στο βωμό της Λευτεριάς και έκρυβε τον πόνο της με το σθένος και την περηφάνια που τη χαρακτήριζε.

Σήμερα τιμούμε μια γυναίκα που διέθετε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, μιας γυναίκας που έδρασε και απέθανε περήφανη για το όνομα της λευτεριάς και της Ένωσης της Κύπρου με τη Μητέρα Ελλάδα! Την «Μπουμπουλίνα» της ΕΟΚΑ, τη Λουκία (Λαουτάρη) Παπαγεωργίου.

Η Λουκία γεννήθηκε στις 23 Μαρτίου του 1926, στο χωριό Αυγόρου της επαρχίας Αμμοχώστου και τέλειωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού της. Ασχολείτο με τα αγροτικά από πολύ νεαρή ηλικία, ακούραστη αγρότισσα, υπόδειγμα συζύγου και μητέρα έξι παιδιών.
Η Λουκία Λαουτάρη και ο σύζυγός της Γεώργιος Λαουτάρης διατηρούσαν κρησφύγετο στο περιβόλι τους, όπου φιλοξενούσαν και έκρυβαν καταζητούμενους αντάρτες της ΕΟΚΑ.

Ο ΑΝΤΡΑΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ (Φωτ.ἀπό: lekythos.library.ucy)

4 Ιουλίου 1958: Ο Αρχηγός Διγενής δίνει εντολή για γενικό ξεσηκωμό όλου του άμαχου πληθυσμού. Στο Αυγόρου η τοπική οργάνωση της ΕΟΚΑ τοποθετεί σε όλο το χωριό συνθήματα, οι Άγγλοι στρατιώτες όμως τα κατεβάζουν.
5 Ιουλίου 1958: Οι Έλληνες δεν τα βάζουν κάτω, τίποτα δεν τους σταματάει και αναρτούν νέα συνθήματα.
Οι Άγγλοι, για να τους εκφοβίσουν, συλλαμβάνουν ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι, τον Κυριάκο Μακρή και τον αναγκάζουν να ανέβει σε μια σκάλα για να κατεβάσει τα συνθήματα. Το δεκαπεντάχρονο παιδί αρνείται πεισματικά και οι στρατιώτες τον σέρνουν προς το στρατιωτικό όχημα, κτυπώντας τον αλύπητα με ρόπαλο. Τότε οι γυναίκες του χωριού, για να το προστατεύσουν, ορμούν και το αρπάζουν από τα χέρια των Άγγλων και το φυγαδεύουν.
Από τη συμπλοκή που είχε δημιουργηθεί στο κέντρο του Αυγόρου, οι καμπάνες άρχισαν να κτυπούν και συναγερμός σημάνθηκε, για να συγκεντρωθούν οι κάτοικοι του χωριού στην πλατεία. Η καμπάνα χτυπούσε και για τη Λουκία, που εκείνη την ώρα έκανε μπάνιο τη μικρή της κόρη Θεοδώρα. Η καρδιά της κτυπούσε στο ρυθμό της καμπάνας… σηκώθηκε, κοίταξε το καμπαναριό… Ξέρει πως πρέπει να φύγει να πάει εκεί που κτυπά για εκείνην ο ήχος της Ελευθεριάς. Κοιτάζει τη μικρή της κόρη… την αγκαλιάζει, της δίνει ένα φιλί και την αφήνει στη φροντίδα της αδελφής του ανδρός της. Τρέχει έξω από το σπίτι και κατευθύνεται στην πλατεία, κοντά στους άλλους συγχωριανούς, της για να δώσει και εκείνη το παρών της.
Στην πλατεία ακολούθησε άγριος λιθοβολισμός από τους κατοίκους, με αποτέλεσμα οι Άγγλοι να αναγκαστούν να καλέσουν ενισχύσεις. Σε λίγο καταφθάνουν τρία θωρακισμένα αυτοκίνητα και δυο μεγάλα αυτοκίνητα γεμάτα στρατιώτες, περικυκλώνοντας το πλήθος. Οι Άγγλοι εξαπέλυσαν επίθεση με ρόπαλα εναντίον των άοπλων κατοίκων, ενώ το ένα από τα τρία θωρακισμένα αυτοκίνητα ανοίγει πυρ, με αποτέλεσμα οι σφαίρες του να βρουν τη Λουκία Παπαγεωργίου Λαουτάρη στο κεφάλι και τον συγχωριανό της Παναγιώτη Ζαχαρία στο στήθος. Ο θάνατός τους ήταν ακαριαίος, για την οικογένεια Λαουτάρη όμως ο θρήνος ήταν διπλός…. αφού η Λουκία κυοφορούσε το έβδομο παιδί της, όταν σκοτώθηκε…. σχεδόν ήταν 5 μηνών!
Επίσης, από τη συμπλοκή τραυματίστηκαν αλλά εκατόν πρόσωπα.
.

ΛΙΓΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΗΣ (Φωτ.ἀπό: lekythos.library.ucy)

ΑΘΑΝΑΤΗ!!!

Πηγή 

Κλείνουμε το αφιέρωμά μας, με ένα άρθρο για την μητέρα του Ιάκωβου Παράτσου

Όταν πριν χρόνια συνάντησα τη μάνα του Ιάκωβου Πατάτσου

Του θεολόγου κ. Β. Χαραλάμπους

=====

Θυμάμαι αρκετά χρόνια πριν, θα ήταν  κοντά στο έτος 1985, πήγαινα με το αυτοκίνητό μου ένα κυριακάτικο πρωινό στην εκκλησία, εκείνη τη μαυροφορεμένη γιαγιά, με τη μαύρη παραδοσιακή μαντήλα, που αργόσερνε τα βήματά της στην άκρη του δρόμου. «Τέτοια ώρα στην εκκλησιά θα πηγαίνει», σκέφτηκα. Σταμάτησα και τη ρώτησα: «στην Εκκλησία πηγαίνεις γιαγιά;» «Ναι γιέ μου σ’ ευχαριστώ», και μπαίνοντας μέσα με ρώτησε «Με ξέρεις;» «Όχι γιαγιά» της είπα, απλά σκέφτηκα ότι τέτοια ώρα στην εκκλησία θα πηγαίνεις. Νόμισα πως με ξέρεις από το γιό μου. Και στην ερώτηση «ποιός είναι ο γιός σου» έμαθα ότι ήταν η μάνα του ήρωα του Εθνικοαπελευθερωτικού και Ενωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ Ιάκωβου Πατάτσου. 

Θυμάμαι αυτό που είπε για το Ιάκωβο, με τόση απλότητα. Το μόνο κατόρθωμα που βρήκε να μου πει, ήταν ότι «αγαπούσε πολύ την Εκκλησία ο Ιάκωβος γιέ μου. Κάθε Κυριακή πήγαινε στην Εκκλησία. Κοινωνούσε κάθε Κυριακή». Δεν μου είπε τίποτε άλλο. Αυτός ήταν ο Ιάκωβος, που δεν λυπήθηκε καθόλου να δώσει και τη ζωή του για την Πατρίδα του. Ο Ιάκωβος Πατάτσος, ήταν από τους πρώτους ήρωες που οδηγήθηκαν στην αγχόνη, μετά τους ήρωες Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου.

Αντηχεί ακόμα στους τοίχους των Φυλακών, η ερώτηση που με τόση Ορθόδοξη απλότητα έκανε στον πάτερ Αντώνιο, τον ιερέα των φυλακών, μετά που εξομολογήθηκε και κοινώνησε των Αχράτων Μυστηρίων, «Όταν μας παίρνουν (στην αγχόνη) τι να ψάλλομε;» Ο Ιάκωβος, γνώριζε καλά τη Βυζαντινή Μουσική. Κι έτσι οδεύοντας προς την αγχόνη, οι συγκρατούμενοι του τραγούδησαν μαζί του τον Εθνικό Ύμνο, έψαλλαν μαζί του το «Τη Υπερμάχω» κι ο ήρωας Ιάκωβος συνέχισε να ψάλλει «Ότε κατήλθες προς τον θάνατον», «Έκστηθι φρίττων ουρανέ» και το «Ότε εκ του ξύλου σε νεκρόν».

Ο Ιάκωβος, πολεμώντας για τη Λευτεριά της Κύπρου και την Ένωση της με την Μητέρα Ελλάδα, συνελήφθηκε σε επίθεση που έγινε στον αστυνομικό σταθμό Σεραγίου στη Λευκωσία. Μετά την αποτυχημένη εκείνη επίθεση, ο Ιάκωβος έπεσε από το ποδήλατό του, και ένας Τουρκοκύπριος αστυνομικός τον άρπαξε. Ο σύντροφος του Ιάκωβου πυροβόλησε θανάσιμα τον Τουρκοκύπριο αστυνομικό. Ο Ιάκωβος όμως για λίγο μόνο ελευθερώθηκε, γιατί το μανιασμένο πλήθος των Τουρκοκυπρίων τον συνέλαβε. Κατηγορήθηκε ακολούθως για την εκτέλεση του Τουρκοκυπρίου αστυνομικού, αποδεχόμενος να κατηγορηθεί εις θάνατο, αντί άλλου. Το άλλο μεγαλείο του Ιάκωβου Πατάτσου, του Ιάκωβού μας.

Στην μητέρα του μεταξύ άλλων έγραφε τις τελευταίες του στιγμές από τη φυλακή «Η χαρά μου είναι μεγάλη γιατί σύντομα αι δοκιμασίαι και αι θλίψεις θα σβήσουν και τότε θα μείνη ο “καρπός του Πνεύματος”.»

Μετά τον χαιρετισμό της εν Χριστώ «Χαίρε», της χαράς που «δύναται να άρη αφ’ ημών», γράφει σε φίλο του λίγο πριν την εκτέλεση: «Ο Θεός με κάνει να χαίρω. Η συναίσθησις ότι σύντομα η ψυχή μου θα φτερουγίζει γύρω από τον ένδοξο θρόνο Του, με κάνει να χαίρω. Ο Θεός με αγαπά γι’ αυτό θα με πάρει κοντά του. Σε ευχαριστώ για το θάρρος που μου δίδεις».

Αυτός ήταν ο Ιάκωβος Πατάτσος, ο Ιάκωβός μας. 

Πηγή 

Δείτε περισσότερες αναρτήσεις για τον αγώνα της ΕΟΚΑ, στην αντίστοιχη θεματική ετικέτα του ιστολογίου μας, ή απλά κάνοντας κλικ εδώ.