ΓΕΝΙΚΑ: Απιστία, είναι η έλλειψη πίστης στο Θεό και στις βασικές διδασκαλίες
του Χριστιανισμού. Αυτή διακρίνεται από τη δυσπιστία ή ολιγοπιστία, όχι στην
ουσία αλλά στο βαθμό απιστίας. Η απιστία ή η ολιγοπιστία έχει επιπτώσεις στις
κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις του ανθρώπου και στον ηθικό βίο του. Αυτό ισχύει και
αντίστροφα: ο τρόπος ζωής και τα βιώματa ενός ανθρώπου μπορούν να έχουν
επιπτώσεις στην όλη προσωπικότητα, τη θρησκευτικότητα ή στο βαθμό της πίστης
του. Τα αίτια της απιστίας είναι ποικίλα. Σε κάποιους το συναίσθημα της εξάρτησης
από κάποια ανώτερη μεταφυσική δύναμη είναι χαλαρό και έτσι ρέπουν προς την
απιστία. Σε άλλους πάλι αιτία της απιστίας μπορεί να είναι η χαλαρότητα των
συναισθημάτων ενοχής ή αμαρτωλότητας. Μάλιστα για πολλoύς θρησκειολόγους
αυτό το συναίσθημα αποτελεί τη βάση της θρησκευτικότητας. Όμως, για πολλούς,
κύριος λόγος απιστίας είναι η έλλειψη ηθικής συνείδησης και η ροπή προς την
αμαρτία.
ΑΠΙΣΤΙΑ ΚΑΙ “ΠΤΩΣΗ” ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΛΑΣΤΩΝ:
Ο Θεός, κατά τη
δημιουργία, δεν έδωσε την απόλυτη ευτυχία, στον κατ' εικόναν Του πλάσμα, αφ’ ενός
για να μην υπερηφανευθεί για τα πολλά χαρίσματά του και χάσει εντελώς την θεία
αγάπη και αφ’ ετέρου για να παρακινηθεί από την επιθυμία του τελειοτάτου αγαθού, επιδιώκοντας όλο και περισσότερο να το αποκτήσει. “Αν είχε ο άνθρωπος πίστη σταθερή, θα χαιρόταν και την διαρκή ευτυχία, επειδή η πίστη γεννάει το μυαλό, όπως το λέγει σαφώς το σοφό ρητό της Αγίας Γραφής: «Εάν μή πιστεύσητε, ουδέ μή συνιήτε.” (Άγιος Μάξιμος Γραικός). Επομένως αιτία της Πτώσης υπήρξε η ατέλεια πίστης και αγάπης προς το Δημιουργό. Ο διάβολος, αφού υπέταξε την ανθρωπότητα, κατάφερε να μας απομακρύνει από την πίστη και την αγάπη προς τον Δημιουργό μας. Γράφει ο Άγιος Μαξιμος ο Γραικός: “Ο πονηρός κατάφερε, αντί να λατρεύουμε τον μόνο άκτιστο και άναρχο Θεό, την ουσία σε τρεις υποστάσεις, να καθιερώσει την λατρεία πλήθους ψεύτικων θεών. Έτσι βρήκε τρόπους να διαφθείρει όσους τον ακούν: προσπαθεί να παρουσιάσει ως υπαίτιο κάθε κακού τον δημιουργό (...), απομακρύνει από τον εαυτό του την κατηγορία ότι είναι ο μόνος αίτιος κάθε κακού” Έτσι συνεχίζει ο ίδιος Άγιος Πατέρας “ο άνθρωπος, αφού ξέχασε την Χάρη, την ιερή αγάπη, την αλήθεια, (...) την πραότητα, την σωφροσύνη και την ταπεινοφροσύνη, ταυτίζει την ορθή πίστη του μόνο με το να μην τρώει ορισμένα φαγητά και με το να ακούει την Αγία Γραφή. Έχουν τυφλωθεί τα μάτια της ψυχής του”.
ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ Α. ΓΡΑΦΗ: Η απιστία προέρχεται από την ελεύθερη
προαίρεση του ανθρώπου που αιχμαλωτίζεται ματαιοδοξώντας στα εφήμερα
πράγματα του παρόντος αιώνος (Άγιος Εφραίμ Σύρος). Μπορεί να οφείλεται στην
ασεβή καρδιά του (Εβρ.γ΄12), στην σκληροκαρδία του (Μάρκ. ιστ΄ 14), εξ αιτίας της
απομάκρυνσης από την αλήθεια (Ιωάν. η΄ 44-46), του σκοτισμού του (Ιωάν. ιβ΄ 39-
40, Β' Κοριν. δ΄4), καθώς επίσης και εξ αιτίας της ανθρωπινής δόξης (Ιωάν. ε΄14). Η
απιστία είναι ένα ελεύθερο έργο του ανθρώπου με το οποίο δεν θέλει να πιστέψει
στον Θεό (Ιωάν. ιθ΄ 9-10), στις υποσχέσεις Του και στα θαύματα του (Ιωάν. ιβ΄37,
Ψαλμ. οζ΄36).
Η ΑΠΙΣΤΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ: Συχνά η απιστία εμφανίζεται στην εφηβία. Αυτή οφείλεται στο οικογενειακό περιβάλλον, όταν, δηλαδή, οι γονείς, κυρίως η μητέρα, είναι θρησκευτικώς αδιάφοροι ή τυπικοί στην θρησκευτική ανατροφή των παιδιών τους.
Γράφει ο γέρων Σοφρώνιος του Έσσεξ: